Verdik yetkiyi, kaybettik ekmeği

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’ye başkanlık sistemini kazandırmak için halka pek çok vaatte bulundu. “Verin yetkiyi, görün etkiyi” diyerek yurttaşlardan destek istedi. 2018 yılında gerçekleştirilen başkanlık seçimlerinde Erdoğan, “Bu kur filan, bunların hiçbirisi bizim geleceğimizi belirleyen şeyler değil. Biz geleceğimizi, biz belirleyeceğiz. Siz bu kardeşinize yetkiyi verin, ondan sonra bu faizle, şunla bunla nasıl uğraşılır göreceksiniz” şeklinde ifadelerde bulundu. Yetki istediği dönemde en düşük emekli aylığı 1.545 lira, bir ekmek ise 1.25 kuruştu.

Geçen 6.5 yıllık süre zarfında ekmek fiyatı 10 kat, gram altın fiyatı ise 15.8 kat artarken, en düşük emekli aylığındaki artış yalnızca 9.4 katla sınırlı kaldı. Bu süreçten itibaren işçi emeklisinin sofrasından 78 ekmek eksildi. Ayrıca, emeklinin aylığından 3.3 gram altın kayboldu. Cumhurbaşkanlığı sistemine geçildiği 2018 yılında Erdoğan’ın aylık geliri 76.700 lira iken, bugün itibarıyla bu rakam 379.097 liraya yükseldi. O günden bugüne en düşük emekli aylığı sadece 12.924 lira artarak 14.469 liraya ulaştı.

EKMEK 1.25 LİRAYDI

Tam yetkiyi verdiğimiz tarihte bir ekmek 1.25 liraydı ve en düşük emekli aylığı ile 1.236 ekmek alınabiliyordu. Ancak, en düşük emekli aylığı 14.469 liraya çıktığında ekmek fiyatı da 12.5 liraya yükseldi ve emeklinin aylığıyla satın alabileceği ekmek sayısı 78 adet azalarak 1.158’e düştü. Bu durum, emeklilerin alım gücünü önemli ölçüde etkiledi. Emekli aylığıyla satın alınabilecek süt miktarı 135 litre, zeytinyağı miktarı ise 33 litre azaldı. Temmuz 2018’den önce emekli, aylık geliriyle yaklaşık 5 çeyrek altın alabiliyorken, günümüzde bu miktar 3’ün bile altına düştü. Emeklinin aylığından 2 çeyrek altın kayboldu. Önceden 8.14 gram altına karşılık gelen en düşük emekli aylığı, bugün yalnızca 4.8 gram değerinde.

Yoksulluk arttı, borç katlandı

Son 6.5 yılda hem bireylerin hem de ülkenin borçları katlandı, yoksulluk oranları yükseldi. Temmuz 2018’den bu yana doların değeri 7.7 kat, Euro ise 6.8 kat artış gösterdi. Türkiye’nin brüt borcu 425 milyar dolardan 525 milyar dolara çıkarken, AB tanımlı genel yönetim borcu 1.1 trilyon liradan 10 trilyon liraya fırladı. Yüzde 15.39 seviyelerinde seyreden enflasyon, zamanla yüzde 70’leri aşarak bugün %44.38 seviyesine geriledi. 6.5 yılda takibe düşen tüketici kredisi miktarı 40.7 milyar lira, takibe düşen kredi kartı borcu ise 43.8 milyar liraya ulaştı. Gerçek işsiz sayısı 7 milyon 11.2 milyona, sosyal yardıma muhtaç olan hane sayısı ise 3.5 milyondan 3.7 milyona çıktı.